Sanitariuszka ps. "Maria"
- Szczegóły
- Krystyna Wojtowicz
- Odsłony: 532
Dębska Anela z d. Sławińska— Urodziła się 24 stycznia 1925r. w Kisielinie, gm. Horochów, woj. wołyńskie. Córka Antoniego i Stanisławy z d. Sidorowicz. Ojciec posiadał gospodarstwo rolne o powierzchni 20 ha. Brał udział w pierwszej wojnie światowej, najpierw jako żołnierz w wojsku rosyjskim, a po wybuchu rewolucji służył w legionach gen. Dowbór-Muśnickiego i z nim przebył cały szlak bojowy. Rodzeństwo: siostra Tumiła zam. Mojzess (1927-1987) i brat Alfons (1931- 1981). Do szkoły powszechnej uczęszczała w Kisielinie, którą ukończyła w 1939r. W tym okresie należała do szkolnego koła PCK i przeszła podstawowe przeszkolenie sanitarne. Została zapisana do Gimnazjum Handlowego w Sokalu. Wybuch wojny uniemożliwił jej naukę i więcej do szkół nie chodziła. Całe życie była samoukiem. Do lata 1943r. mieszkała z rodzicami w Kisielinie, pomagając w gospodarstwie. W okresie okupacji sowieckiej chodziła na mitingi i szkolenia polityczne, jako przedstawicielka rodziny, do czego zmuszała administracja. Podczas okupacji niemieckiej zaczęły się napady ukraińskich grup UPA. W niedzielę 11 lipca 1943r. nacjonaliści ukraińscy napadli na Kisielin, kiedy ludzie wychodzili z kościoła. Wraz z grupą osób schroniła się na plebanii. Napastnicy strzelali, a osaczeni ludzie bronili się zrzucaniem cegieł z rozbieranych pieców. Podczas dramatycznej obrony, która trwała 11 godzin, Aniela opatrywała rannych. Ciężko ranny został z-ca placówki ZWZ w Kisielinie Włodzimierz Dębski ps. „Jarema”, który wspomina: „najbardziej pomogła mi moja przyszła żona Anielka Sławińska. Z grubo złożonych gazet zrobiła tampon, przyłożyła pod krwawiącym kolanem i ciasno owinęła. To zatrzymało krwotok”. Przez całą noc, w miarę umiejętności, walczyła o jego życie. Była jedną z ostatnich osób, które opuściły miejsce obrony, pomagała w transporcie „Jaremy”, zawiadomiła jego rodziców. Po napadzie razem z rodziną schroniła się we Włodzimierzu. W miejscowym szpitalu zakaźnym, w okresie od X.1943 do II. 1944r. ukończyła kurs sanitarny prowadzony przez dypl. pielęgniarkę Antoninę (Ludwikę) Brzostowską (Brzustowska), ps. „Olga” i wstąpiła do konspiracji składając przysięgę przed lekarzem Ignacym Jakirą ps. „Butrym”. Przyjęła pseudonim „Maria”.
Wyprowadzić batalion na południe od Kowla
- Szczegóły
- Władysław Filar
- Odsłony: 514
Na początku 1943 roku dochodziły do nas wiadomości, że we wschodnich powiatach Wołynia są mordowani Polacy. Mordercami byli Ukraińcy i ukraińscy nacjonaliści: „bulbowcy” i „banderowcy”. To było dosyć daleko od nas, ale nas to już niepokoiło. Tak się złożyło, że w tej samej miejscowości mieszkał Jerzy Krasowski, który był nauczycielem i oficerem wojska polskiego, o czym wiedział tylko mój ojciec. Krasowski uczył w ukraińskiej szkole matematyki i fizyki, ale jednocześnie był zaangażowany w konspirację i zawsze z moim ojcem rozmawiali o tych wszystkich sprawach, naszych polskich sprawach. Konspiracja na Wołyniu była słaba. Przede wszystkim w naszej miejscowości nie było żadnej broni. Zależało nam głównie na tym, żeby ludzie byli ze sobą umówieni, wymieniali pewne informacje. Wiadomo było na kogo można liczyć, na kogo nie. Miałem wtedy 19 lat, gdy zapisałem się na listę konspiracyjną i zostałem Iwanicze, pow. włodzimierski zaprzysiężony przez Jerzego Krasowskiego. Wykorzystywano mnie przede wszystkim do łączności z innymi miejscowościami, w których mieszkali nauczyciele, Polacy należący do konspiracji. Nieraz woziłem do nich jakieś meldunki, sprawozdania. Czasami nie wiedziałem co wiozłem. W ten sposób poznałem kilka osób z konspiracji. 6 stycznia 1944 r. Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę II RP pod Sarnami. Dowódca okręgu wołyńskiego AK pułkownik Kazimierz Bąbiński wydał rozkaz mobilizacji i koncentracji wszystkich oddziałów partyzanckich i konspiracyjnych w dwóch miejscach: na południe od Kowla i na północ od Włodzimierza. 20 stycznia 1944 r. przychodzi do nas łącznik z rozkazem: „Wyprowadzić batalion na południe od Kowla”.
Historia Wołyńskiego Oddziału „Kozaka"
- Szczegóły
- Bogusław Szarwiło
- Odsłony: 198
W połowie września roku 1943 oddział ,,Kozaka" pojawił się na walczących terenach Hrubieszowszczyzny. Dzięki ,,Sułtanowi", którego kolega Wacław Jaroszyński służył w samoobronie wołyńskiej z AK w Dołhobyczowie, możliwe było przyłączenie się do wspólnych walk z Batalionem Chłopskim ,,Ryś", Armią Krajową przeciw Niemcom i Ukraińcom z SS i UPA. Tak napisała w swoim artykule : Wołyński oddział "Kozak"; Dominika Kołodziejczyk (https://mircze.lublin.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/wolynski-oddzial-kozak- ) . Skąd tam się wziął? Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w książce Jerzego Krasowskiego ps. "Lech"- Wołyński oddział "Kozaka". Właśnie w oparciu o w/w pozycję Środowisko Żołnierzy 27 WDP AK w Hrubieszowie zamieściło na FB stosowną informację. „ Po ucieczce w marcu 1943 roku policji ukraińskiej do lasu, Niemcy dla zabezpieczenia stacji i młyna z magazynami zboża przysłali 30-40 żołnierzy Wermachtu – ozdrowieńców po szpitalnym leczeniu. Nadszedł tragiczny okres 1943 roku. Wspomagane przez oddziały UPA (Ukraińskiej Powstańczej Armii) z Galicji, miejscowe oddziały banderowców przystąpiły w niedzielę 11 lipca o świcie do masowych mordów ludności polskiej. Ocaleni, którym udało się uciec spod wideł i siekiery uciekając polami kierowali się do Iwanicz na stację. Wiele osób było rannych, kobiety z wystraszonymi, płaczącymi dziećmi na ręku. Kolejarze polscy, za zgodą Niemców, organizowali transporty do Sokala i Włodzimierza. We Włodzimierzu po 13 lipca, za zgodą Gebitskomisarza Austryjaka, organizowana była przez Obywateli Miasta, Samoobrona Polska dla ochrony licznie skupionej w mieście ludności, zagrożonej przez bandy rezunów...”
Odszedł żołnierz 27 WDP AK i autor.
- Szczegóły
- Bogusław Szarwiło
- Odsłony: 215
28 kwietniamaja 2021 r., dotarła do nas smutna wiadomość zmarł Eugeniusz Rachwalski ps. "Kotwica", kowelanin, żołnierz 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, po wojnie wrocławianin. Był , naocznym świadkiem wydarzeń na Wołyniu, przed II wojną światową i podczas jej trwania. To co widział i przeżył spisał w swoich licznych książkach. Opisał autentyczne wydarzenia, fakty, ludzi i miejsca, niemal zupełnie pozbawiona fikcji literackiej. Opowieści te zapisywane były przez wiele lat, niektóre powstawały bezpośrednio, inne dopiero po pewnym czasie, wiele z nich doprecyzował historycznie w kolejnych redakcjach. W 1991 r. wydał " Wołyń i jego żołnierze " który przeznaczony był dla uczestników seminarium i zwiedzających wystawę poświęconą 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Autor w przedmowie napisał : " Celem tego opracowania było upowszechnienie przynajmniej skrótowej wiedzy o naszej Dywizji. Zainteresowanie historią 27 WDP AK okazało się większe niż sądziliśmy, co ośmieliło nas do powtórnego wydania tego opracowania, oczywiście po usunięciu zauważonych niedokładności i uwzględnieniu cennych uwag Czytelników.
Ostatni patrol
- Szczegóły
- Bogusław Szarwiło
- Odsłony: 1579
„Grzmot” ( Roman Gos-red) oznajmił nam, że „Jastrząb” polecił mu zorganizować kilkuosobowy patrol, najlepiej żeby to byli chłopcy młodzi, sprytni, wytrzymali w marszu, znający dobrze wspomniane tereny. Jak już wcześniej pisałem, do tego patrolu zgłosiło się nas kilku. Byli to: Jerzy Oświecimski „Lubicz” ze wsi Turia, lat 20, Antoni Kata „Ketling” z kolonii Kowalówka, lat 23, Dobrowolscy: Zygfryd, lat 22, Hipolit, lat 19, obaj z Kowalówki, Jan Kuraj, lat 18, z Kowalówki, oraz piszący te słowa Henryk Kata, lat20, też oczywiście z Kowalówki. Dowódcą patrolu był sierżant „Grzmot”, lat 35. Jak zawsze przed wyruszeniem na patrol, sprawdzenie broni, amunicji, opatrunki, nóż lub bagnet, dawniej dochodził jeszcze suchy prowiant, o czym pozostało wspomnienie; zdani byliśmy na własną inwencję, kiedy i co będziemy jedli. Zbliżała się pora obiadu ( zupa „iihaha” na końskim mięsie). Cała nasza szóstka z „Grzmotem” po zjedzeniu obiadu zatrzymała się przed szałasem „Jastrzębia”. „Grzmot” poszedł do dowódcy zameldować patrol gotowy do zadania. Przez kilkanaście minut coś jeszcze uzgadniali, być może jakieś szczegóły poleceń. Wreszcie „Grzmot” wyszedł, dołączył do nas i bezszelestnie zapuściliśmy się w las. Opuszczając obozowisko nie zdawaliśmy sobie sprawy, że jest to nasz ostatni kontakt z oddziałem porucznika Władysława Czermińskiego „Jastrzębia”.
Wspomnienie o przyjacielu ze Szczecina
- Szczegóły
- Bogusław Szarwiło
- Odsłony: 436
J
erzego Mużyło poznałem ponad 20 lat temu, już od pierwszych chwil wydawało mi się jednak, że znamy się od zawsze. Poznałem go jako prezesa koła byłych żołnierzy 27 WDPAK w Szczecinie. Było to w czasie kiedy po latach zakłamania i cenzury ludzie posiadający wpis w dowodzie osobistym; "urodzony w ZSRR", ruszyli różnymi drogami ku prawdzie historycznej Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej. Właśnie na tej drodze spotkałem Jurka, później razem z nim spotykaliśmy innych. Obaj byliśmy z drugiej zmiany (potomkami) w sztafecie pokoleń. Członkowie koła byłych żołnierzy 27 WDP AK w Szczecinie doceniając zaangażowanie Jurka w sprawy kresowe, w odpowiednim czasie przekazali ster kierownictwa w jego ręce, wierząc, że realizację "testamentu wołyńskiego" powierzyli we właściwe ręce. Jego ojciec Antoni Mużyło przedwojenny rezerwista WP, był w czasie wojny w konspiracji (ps. "Zając") i samoobronie ( zastępca komendanta) znanej placówki Pańska Dolina na Wołyniu, podobnie jak i inni członkowie rodziny. Stryj Wiktor Mużyło ( ps. " Sokół") był ponadto żołnierzem 27 WDP AK, a po jej rozbrojeniu przez sowietów walczył w szeregach WIN.
