Jagodzin. Naprzód. Przekroczyć tory....
- Szczegóły
- Bogusław Szarwiło
- Odsłony: 203
W depeszy z 16 kwietnia 1944 r. dowódca dywizji meldował: „Sowieci odeszli dziś w nocy na wsch. brzeg Turii. Jesteśmy otoczeni w terenie, z którego jest wyjście tylko przez cieśniny. Prawie zupełnie bez amunicji. Proszę o pomoc. Oliwa.” (Depesza radiowa Konopi nr 747 z 16 kwietnia 1944 r. do Konga i Centrali. (Biblioteka UW, sygn. 3312).)
18 kwietnia w niewyjaśnionych okolicznościach ginie płk "Oliwa" ( Jan Kiwerski ), dowództwo nad dywizją przejmuje mjr "Kowal" ( Jan Szatowski). Wszystkie oddziały dywizji otrzymują rozkaz oderwania się od nieprzyjaciela i przejścia w głąb lasów mosurskich w celu przebicia się za Turię. Jednak w sytuacji, jaka wytworzyła się w rejonie przepraw na Turii, dowództwo dywizji odstąpiło od zamiaru przebijania się w kierunku wschodnim, o czym powiadomiono dowódców oddziałów sowieckich. W nocy z 18 na 19 kwietnia 54 pułk kaw. gw., który również znalazł się razem z dywizją w okrążeniu, podjął próbę przebicia się przez Turię na wschód. Pododdziały pułku zaatakowały Niemców na odcinku między Hajkami i Rudą. Niestety napotkały silną obronę niemiecką, nasyconą bronią pancerną i artylerią, której przełamać pułk nie był w stanie. Nie było również pomocy ze wschodniego brzegu Turii (na którą liczono), gdyż wojska sowieckie zostały zepchnięte na wschód. Ponosząc duże straty w ludziach i sprzęcie, pułk kawalerii sowieckiej wycofał się 19 kwietnia nad ranem do lasów mosurskich, w sąsiedztwo oddziałów polskich.
Jan Bednarek ps. "Kowiński" żołnierz 27 WDP AK
- Szczegóły
- Wiesław Bednarek
- Odsłony: 265
Jan Bednarek urodził się w Nowej Dąbrowie w roku 1915 jako syn Piotra i Weroniki zd. Leśniewska. Początkowo przebywał w Radowiczach, gdzie zawarł związek małżeński z Adelą Rakowską, mieszkanką Radowicz w 1939 roku w kościele w Turzysku. Zasadniczą służbę wojskową odbywał Stryj wcześniej w KOP-ie na Polesiu w latach 1935-38, którą ukończył w stopniu plutonowego. W wojsku wyczuł się specjalności telefonisty i dlatego mógł podjąć pracę na poczcie w Turzysku. Pracował tam i za okupacji sowieckiej i niemieckiej przy akceptacji przełożonych, będąc zaprzysiężonym członkiem ZWZ od 08. 1941, przyjął pseudonim „Kowiński”. Mówiło się w rodzinie, że Stryjek służąc w KOP-ie „chodził na tamtą stronę”, co rozumiemy że chodził na sowiecką stronę w celach wywiadowczych. Do Zasmyk został skierowany rozkazem w połowie sierpnia 1943 roku i jest najpierw d-cą drużyny łączności a potem d-cą II plutonu w oddziale „Jastrzębia”. Bierze udział w wyprawie do Osieka, Bud Ossowskich, walce pod Ośmigowiczami oraz wielu innych akcjach oczyszczających teren z upowskiej dominacji. 22 listopada dowodzi Jan Bednarek obroną przed drugim atakiem UPA na miasteczko Kupiczów ,odrzucając tysiącosobowe siły ukraińskie wspierane 2 działami i „czołgiem-samoróbką”, zdobywając ów czołg. Po mobilizacji i koncentracji 27 DW AK w Zasmykach w ramach akcji „Burza” jest Stryjek Janek dowódcą II plutonu I kompanii w batalionie „Jastrzębia”.
DZIAŁANIA 27 WOŁYŃSKIEJ DYWIZJI PIECHOTY ARMII KRAJOWEJ ( KWIECIEŃ 1944 R.)
- Szczegóły
- Władysław Filar
- Odsłony: 295
Do pierwszego starcia z regularnymi jednostkami wojsk niemieckich doszło 2 kwietnia 1944 r. Oddział niemiecki zaatakował 2 kompanię I/50 pp, stacjonującą w miejscowości Sztuń. Atak piechoty niemieckiej wspierała artyleria (rozmieszczona za lasem Podstawie), która ostrzeliwała stanowiska polskie w Sztuniu. Z pomocą 2 kompanii I/50 pp pośpieszyła 1 kompania I/43 pp, stacjonująca w Zamłyniu. Oddział w składzie dwóch plutonów i zwiadu konnego pod dowództwem ppor. Ryszarda Markiewicza „Mohorta” wykonał manewr na skrzydło i tyły Niemców. Po osiągnięciu lasu Podstawie jednym plutonem zaatakował stanowiska ogniowe artylerii, a pozostałymi siłami uderzył od tyłu na tyralierę niemiecką nacierającą na Sztuń. Atak oddziału polskiego był zaskakujący i tak gwałtowny, że w szeregach przeciwnika nastąpiła całkowita dezorganizacja. Niemcy wycofując się w bezładzie stracili 12 zabitych, a 28 poddało się. Zdobyto 9 km, 8 rkm, 50 kb i biedki z amunicją. Straty własne: 1 zabity, 6 rannych.23 W czasie kiedy pod Sztuniem trwała walka, Niemcy zaatakowali od strony Rymacz I/43 pp w rejonie Zamłynia. Natarcie, które miało charakter działań rozpoznawczych, zostało odparte. Przeciwnik wycofał się w kierunku wsi Terebejki, ponosząc duże straty w czasie bezładnego odwrotu przez rozległe bagna między Zamłyniem i kol. Ostrowy. Po całodziennej walce 2 kompania I/50 pp w Sztuniu i pododdziały I/43 pp w Zamłyniu umacniały swoje pozycje obronne. Do końca dnia 3 kwietnia w rejonie Sztunia i Zamłynia panował spokój. Uaktywniło się natomiast lotnictwo. Niemieckie samoloty bombardowały i ostrzeliwały z broni pokładowej most na Turii w rejonie Jagodna oraz miejscowość Hajki, gdzie stacjonował III/50 pp. W nocy z 3 na 4 kwietnia 1944 r. duży oddział z 1 brygady strzelców górskich, maszerujący z Lubomla przez Wiszniów w kierunku południowym, wszedł bez przeszkód do Sztunia. Kwaterująca we wschodniej części wsi 2 kompania I/50 pp zaatakowała Niemców.
Zadaniem naszym jest być na Wołyniu
- Szczegóły
- Stanisław Nikoniuk ps. "Jantar"
- Odsłony: 294
Zbiórka w poczekalni. Przybył dowódca batalionu. Porucznik Siwy starał się przemawiać srogo, nie czuło się jednak oficerskiej srogości w jego głosie. Od całej postaci porucznika ślicznie opiętej w niemiecki płaszcz tchnęło łagodnością. Przemawiając rumienił się, jak panienka. Te spostrzeżenia nasunęły się pamięci Pawła potem. Na zbiórce stał w szeregu i nabożnie słuchał dowódcy. Co więcej, dostrzegł w przemówieniu błysk myśli jedynie słusznej, niewątpliwej, wytyczającej niezawodny kierunek. - Nie sądźcie – mówił Siwy – że z chwilą wkroczenia Czerwonej Armii możemy rozejść się do domów, do żon i narzeczonych. Nie sądźcie, że to już koniec pracy polskiej na Wołyniu. Skończyła się jedynie nasza akcja odwetowa, nasze sławne bambioszki, a teraz z partyzantki przeobrażamy się w wojsko, w Armię Polską, którą kieruje Naczelny Wódź generał Sosnkowski i kierować nią będzie on, a nie jakiś tam Berling. Podlegamy jako Armia Polska rozkazom rządu polskiego w Londynie, a nie jakiejś tam Wandzie Wasilewskiej i grupie czerwonych pupilków Moskwy. Niech nikt z was nie troszczy się o stosunki polsko-sowieckie; są one dobre, a zresztą nie wasza w tym głowa! Macie słuchać dowódców i wierzyć im. Nieprawdą jest, że idziemy za Bug. My Bugu nie przestąpimy. Zadaniem naszym jest być na Wołyniu. W ślad za sowietami możemy posunąć się do Bugu, ale nie przestąpimy go! Nie wdawać się w politykę z czerwono-armiejcami! Gęby zabezpieczyć na głucho! Obowiązki swoje wypełniać dokładnie i sumiennie, a przede wszystkim ochoczo, nie jak nakręcane automaty, ale jak żywi ludzie! Każdy z was powinien dążyć do osiągnięcia jak najwyższego stopnia. Skarżycie się na głód, na niedojadanie. Wołacie o kiełbasę, którą rzekomo zjada tylko dowództwo - co za bzdura! Macie trochę za mało jedzenia – trudno! Przy odrobinie własnego sprytu, własnej inicjatywy potraficie sami temu zaradzić.
Nasza kompania otrzymała zadanie na kierunlu: Włodzimierz - Uściług
- Szczegóły
- Roman Kucharski
- Odsłony: 296
Wieczorem otrzymujemy rozkaz spakowania się. Około drugiej w nocy zarządzono alarm z zachowaniem zupełnej ciszy. Składamy plecaki na wozy taborowe, a sami idziemy na miejsce zbiórki. Odbywa się normalny rytuał odliczania, raport i formowanie kolumny marszowej. Ruszamy marszem ubezpieczonym w kierunku znajomego chutoru i dalej na południe do szosy Włodzimierz - Uściług, której jednak nie osiągamy, lecz zatrzymujemy się na skraju niewielkiego lasku z młodych dąbczaków. Po dłuższym czekaniu idziemy dalej, po chwili znowu się zatrzymujemy. I tak kilka razy. Wreszcie majaczą w ciemności jakieś zabudowania, a wśród nich poruszające się ciemniejsze od nocy cienie, które pojedynczo zbliżają się do nas tkwiących ciągle w kolumnie marszowej na drodze. Słyszę wypowiedziane wyraźnym szeptem słowa: - Zdrawstwujtitie rebiata! Odpowiadam pozdrowieniem i nawiązuję z żołnierzem sowieckim cichą rozmowę. Okazuje się, że przyszli w to miejsce dosłownie przed godziną, że my wspólnie mamy zdobywać Włodzimierz, podobnie jak Turzysk. Szkoda, że nie można swobodnie pogawędzić i papierosa zapalić. Okazuje się, że są tu również nasi znajomi z Turzyska. Przed świtem ruszamy w dół pozostawiając obok stogu, na górce sztab dowodzący operacją. Naczelne dowództwo objął tęgi, z marsową miną pułkownik radziecki. Nasza kompania otrzymała zadanie obsadzenia szosy i biegnącego równolegle toru kolejowego Włodzimierz - Uściług, dla odcięcia ewentualnej pomocy. Natomiast druga kompania zostaje wysunięta jeszcze dalej ku zachodowi w stronę Uściługa. Nieco zdziwieni zajmujemy stanowiska wzdłuż, po zewnętrznej stronie torów i szosy. Nasi saperzy przybili gwoździami kostki trotylu do kilku słupów telekomunikacyjnych, podłączyli lonty i w oznaczonej godzinie eksplozje przerwały połączenia telefoniczne. Nieomal w tym samym czasie usłyszałem za plecami o wiele potężniejszy huk, a nad głową wycie pocisków armatnich. To pułkowa artyleria radziecka rozpoczęła ostrzeliwanie miasta. Za kilkanaście minut rozpocznie się szturm, w którym weźmie udział kilka batalionów naszej dywizji.
Cel ataku Hołoby
- Szczegóły
- Stanisław Nikoniuk
- Odsłony: 294
O północy oddziały dotarły do wsi Dąbrowa. Postój był krótki – niecała godzina. Odpoczywano w ostrym pogotowiu po chatach na słomie rozesłanej na podłodze, w ubraniach, z bronią u boku. Około pierwszej poderwano wszystkich na nogi – do wozów! nałożyć na rękawy białe opaski! nabić i zabezpieczyć broń! Ogłoszono nareszcie, że celem ataku będzie miasteczko Hołoby. Ujechano jeszcze ze trzy kilometry od Dąbrowy. Przy jakiejś osadzie w polu tabory stanęły, a partyzanci pomaszerowali dalej dwoma rzędami po obu stronach traktu. We wsi Demiatówce zajęto pozycje wyjściowe. Księżycowa noc mroczniała, niebo zasnuwała powłoka chmur. Demiatówka była bezludna. Plutony zajmowały pozycje między chatami na ogrodach. W głębokiej ciszy słychać było jedynie dalekie ujadanie psów. Pluton Kruka zajął stanowisko po lewej stronie traktu przeszedłszy mostem szeroki rów pełen wody. Inne oddziały lokowały się gdzieś w ciemności wśród ogrodów i drzew wyludnionej Demiatówki. Na drodze została grupa oficerów, opodal przystanęła grupka gońców. Paweł stanął na drodze między obydwiema grupami. Przez okno w powłoce chmur na krótką chwilę wyjrzał księżyc. Dowódca wyprawy, major Kowal, mógł dzięki temu wskazać oficerom sylwetę wieży wodociągowej – w jej kierunku miał iść ogień naszych karabinów. Trwała pełna oczekiwania, głęboka cisza. - Na pewno Jastrząb nie zajął jeszcze swojego stanowiska – odezwał się jeden z oficerów. - Jestem też tego zdania – przywtórzył inny. Nagle, jak gdyby ktoś tej rozmowy podsłuchał, głęboko w ciemności, na kilometry w lewo od wieży wodociągowej stuknął tępy strzał karabinowy – jeden, dwa, kilka i zaparkotała gęsta strzelanina. Jastrząb był na stanowisku i rozpoczął akcję. Paweł postąpił w stronę swego plutonu, sprężył się, gotów by skoczyć za plutonem gdy się poderwie i pobiegnie naprzód. Oficerowie zagadali żywo, poruszyli się i znieruchomieli. Mijały długie sekundy, minuty. Daleki nierówny ogień przybrał na sile, trwał następnie gwałtowny może z pięć minut i coraz bardziej rzednąc urwał się na pojedynczych wystrzałach. I dopiero wtedy buchnęły rzęsiste serie niemieckich cekaemów.
